Tekenbeet

Hieronder leest u alle informatie over een tekenbeet en wat te doen na een tekenbeet.

Tekenbeet voorkomen

Het allerbeste is natuurlijk om een tekenbeet zo veel mogelijk te voorkomen. Dat kan o.a. door in de natuur op de paden blijven, goed sluitende kleding te dragen, en na mogelijk contact het lichaam te controleren op teken. Teken zoeken eerst een goed plekje en moeten hun steeksnuit eerst in de huid brengen. Dit neemt enige tijd in beslag, waardoor men ook teken op het lichaam kan aantreffen die nog niet hebben gebeten. Zie verder de pagina over tekenbeten voorkomen.

Tekenbeet herkennen

Hoe een tekenbeet eruit ziet, hangt af van het stadium van de levenscyclus van de teek en hoe lang de teek in de huid vastzit. De kleinste teken zijn nauwelijks zichtbaar, maar de volwassen teken zijn daarentegen vrij goed te zien en te herkennen. Het tekenstadium heeft ook invloed op hoe de rode bult of vlek eruit ziet die rond de plek van de beet ontstaat. Een teek heeft 4 stadia; ei, larve, nimf, adult (volwassen). Vanaf het larvestadium kan de teek via een beet bloed opnemen van een gastheer (mens of dier). Na een bloedmaaltijd gaat de teek over naar een volgend groter stadium. In het adult stadium heeft alleen een vrouwtjesteek bloed nodig, namelijk voor de productie van eitjes, waarbij de teek sterk vergroot. De mannetjesteek heeft niet per se bloed nodig en voedt zich slecht af en toe in beperkte mate met bloed.

Tekenbeet van tekenlarve

Een tekenbeet van een tekenlarve is zeer moeilijk te herkennen doordat de tekenlarve z??r klein is: kleiner dan een millimeter. De tekenbeet kan makkelijk ongemerkt plaatsvinden en bij ontdekking van de minuscule teek kan het lijken op een huidkorstje. Ook onder een vergrootglas is de teek moeilijk te herkennen en zijn de poten (6 stuks bij een tekenlarve) nauwelijks te onderscheiden. De teek valt nog het meest op bij een trage voortbeweging, want een dode of stilstaande tekenlarve lijkt wel slechts een pluisje te zijn. Wel is gelukkig slechts een klein percentage van de tekenlarven al geïnfecteerd wanneer het uit het ei komt. Een beet van een tekenlarve geeft vaak een klein rood plekje van enkele millimeters.

Tekenbeet van tekennimf

De nimf is het tweede stadium van de teek en de meest verraderlijke. Tekennimfen zijn ook nog erg klein (een ruime millimeter) en doordat ze in een eerder stadium, als larve, al een keer mogelijk geïnfecteerd bloed hebben opgezogen van een eerdere gastheer, is een groot deel van de tekennimfen geïnfecteerd met de Lyme-bacteri?n en mogelijk andere ziekteverwekkers. Een tekenbeet van een teek in nimf stadium ziet er (sterk vergroot) uit zoals op onderstaaande foto. Links op de afbeelding is een liniaal met millimeteraanduiding te zien. Aan de aanwezigheid van 8 poten en het formaat is af te leiden dat het een nimf is. Hoewel de tekennimf iets groter is dan de tekenlarve en iets makkelijker te ontdekken en te herkennen is, zal de tekennimf toch nog vaak niet of niet direct ontdekt worden. Een tekenbeet van een tekennimf geeft meestal een iets groter rood plekje dan van een tekennimf, ongeveer zoals een gemiddelde bult van een muggenbeet.

Tekenbeet van een volwassen teek

Een tekenbeet van een volwassen teek is veel makkelijker te ontdekken en te herkennen. Meestal gaat het om een vrouwtjesteek en deze is groter dan het mannetje en veel groter dan de larve en nimf. Bij de ixodes ricinus teek is het roodbruine achterlijf heel herkenbaar. Bij een mens zal een tekenbeet van een volwassen teek vaak wel worden opgemerkt. Als een vrouwjesteek langere tijd blijft zitten, zal ze zeer sterk vergroten (tot wel een cm en bolvormiger) en grijs van kleur worden. De larve en nimf zullen ook wat groter worden tijdens een bloedmaaltijd, maar lang niet zo extreem als een volwassen vrouwtjesteek. Het percentage besmette teken in het volwassen stadium is vergelijkbaar met de nimfen. Het schommelt per jaar en per locatie voor beide stadia grofwel rond de 20%, dus 1 op de 5 teken. De beet van een volwassen teek geeft vaak iets heftigere huidreacties, wat waarschijnlijk deels komt door de dikkere steeksnuit van de volwassen teek. De rode vlek die bij de tekenbeet als huidirritatie ontstaat, is vaak meer onregelmatig en iets groter dan bij een tekenbeet van nimfen.

Verdere kenmerken van een tekenbeet

Een tekenbeet wordt meestal niet gevoeld, doordat de teek een verdovende stof in de huid brengt. Na de tekenbeet kan het bultje op de huid dat overblijft echter sterk jeuken, vergelijkbaar met een muggenbult. Hoe langer de teek in de huid heeft gezeten, hoe meer ge?rriteerd de huid is geraakt. Het beetplekje kans soms wekenlang zichtbaar blijven. Behalve deze normale huidirritaties op de plek van de tekenbeet, krijgen sommige mensen ook heftigere allergische reacties waarbij een groter gebied van de huid rood kleurt, zoals dat ook kan gebeuren na een muggenbeet. Beide verschijnselen staan echter los van een infectie met de Lyme-bacterie, die rond de plek van de tekenbeet een meestal rode zich geleidelijk uitbreidende (ringvormige) huiduitslag kan geven. Die huidaandoening is wat men noemt een erythema migrans. Het beetplekje dat op de huid overblijft na een beet van een teek wordt soms ook een tekenbeet genoemd, net als bij een muggenbeet.

Wat te doen bij een tekenbeet

In geval van een tekenbeet moet de teek zo snel mogelijk worden verwijderd, omdat een teek ziekteverwekkers bij zich kan dragen, waaronder de Borrelia-bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Maar behalve snel is het is ook belangrijk dat het verwijderen van een teek zorgvuldig gebeurd. Uitleg hierover staat op de pagina over het verwijderen van teken. U kunt natuurlijk ook een afspraak maken bij de huisartsen van één van onze locaties. Het is verstandig de volgende gegevens te noteren: de naam van de persoon met de tekenbeet en de locatie op het lichaam, indien bekend het stadium van de teek (larve, nimf, volwassen), de datum en het tijdstip van verwijderen van de teek en hoe de teek was verwijderd, de geschatte duur dat de teek in de huid zat en waar en wanneer men de tekenbeet heeft opgelopen. Ook kan men foto's nemen van de teek en de huid bij de tekenbeet. Al deze gegevens kunnen later van pas komen als er ziekteverschijnselen optreden.

Rode huiduitslag erythema migrans

Houd de huid op de plaats van de tekenbeet in de gaten voor het verschijnen van een erythema migrans (EM) of andere huiduitslagen. Een EM is een rode zich geleidelijk uitbreidende huidaandoening die vaak ringen vormt. De erythema migrans kan zich dagen tot weken (soms langer) na de tekenbeet vormen en duidt op de ziekte van Lyme. Het is belangrijk te weten dat deze huiduitslag niet bij elke besmetting onstaat. Men kan de ziekte van Lyme ook krijgen zonder een erythema migrans. Verder kan men enige tijd na de besmetting griepachtige klachten krijgen, maar ook dat kan uitblijven. Mocht u deze huiduitslag krijgen maak dan een afspraak op het spreekuur. Zie verder de pagina over Lyme symptomen.

Meld de tekenbeet op tekenradar.nl

Als men is gebeten door een teek of een erythema migrans heeft, dan kan men dit melden op tekenradar.nl. De melding wordt toegevoegd aan een kaart met tekenbeten en ook wordt zo bijgedragen aan onderzoek naar tekenbeten. Met het onderzoek via Tekenradar.nl wil men o.a. te weten komen hoe vaak mensen na een tekenbeet eenerythema migrans of een andere vorm van de ziekte van Lyme krijgen, en hoe vaak dit leidt tot ernstige gezondheidsklachten.

Informatieve filmpjes over teken