Griep en griepprik

Griep is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen die wordt veroorzaakt door het griepvirus (influenzavirus). In het dagelijks spraakgebruik worden allerlei ziekten waarbij verkoudheid, hoesten en koorts optreden 'griep' genoemd. Deze informatie gaat uitsluitend over de echte griep (veroorzaakt door het influenzavirus).

Wat is griep?

Griep komt in Nederland elk jaar voor, meestal in de wintermaanden. Omdat er verschillende soorten griepvirussen zijn die steeds veranderen, kan iemand telkens opnieuw griep krijgen. Er zijn twee typen influenzavirussen die de meeste griep bij mensen veroorzaken: influenzavirus type A en B.

Hoe vaak komt het voor?

Het ene seizoen komt er meer griep voor dan een ander griep seizoen. Zo hadden tijdens het hoogtepunt van de grieppandemie in 2009 189 mensen griepachtige klachten per 100.000 inwoners. In het seizoen 2011/2012 kwam er veel minder vaak griep voor. Toen hadden er in de piekweek 78 mensen griepachtige klachten per 100.000 inwoners. De griepepidemie in seizoen 2012/2013 was de langste in de afgelopen 25 jaar en duurde in totaal 18 weken. De actuele stand van zaken van de griep vindt u op de surveillance pagina.

Ziekteverschijnselen

Griep is een ziekte waarbij het slijmvlies in de luchtwegen ontstoken is. Het begint vaak zeer plotseling met:

1. koude rillingen
2. hoofdpijn
3. heftige spierpijn en vermoeidheid
4. keelpijn en droge hoest
5. (hoge)koorts

De koorts kan binnen 12 uur oplopen tot 39°C of hoger en duurt meestal 3 tot 5 dagen. De veroorzaker van griep is een influenzavirus. Dit virus kan ontstekingen geven in het slijmvlies van de neus-, keel- of bijholten, maar ook van van de luchtpijp of de longen. Volledig herstel duurt 1 tot 3 weken. Meestal is griep onschuldig de meeste mensen genezen zonder medische behandeling. Maar sommige mensen hebben een grotere kans op ernstige klachten als ze griep krijgen. Dit geldt voor ouderen en mensen met een chronische ziekte. Mensen die al hart- en longklachten hebben kunnen door de griep daar meer last van krijgen.

Besmetting en preventie

De griep en verkoudheidsvirussen zitten in druppeltjes snot, slijm en speeksel. Door praten, hoesten of niezen worden de virussen verspreid. Dit gebeurt vooral in ruimten waar mensen dicht bij elkaar zitten en waar slecht geventileerd wordt, bijvoorbeeld in een trein of bus, een school of kinderdagverblijf. Ook worden virussen overgedragen via handen en voorwerpen, zoals een deurknop. Als iemand bijvoorbeeld na het vastpakken van de deurknop, zijn mond, neus of ogen aanraakt, kan hij besmet worden. Goede hygiëne kan verspreiding en besmetting beperken. Tegen griep kun je worden ingeënt (de griepprik). Griepvirussen veranderen regelmatig. Daardoor zijn er heel veel verschillende griepvirussen. Heeft u griep gehad, of heeft u een griepprik gekregen? Dan zijn er in uw lichaam afweerstoffen tegen de specifieke griepvirussen die u in uw lichaam had. Maar in een ander jaar kunnen er weer andere griepvirussen in de lucht zitten. Daarom heeft u elk jaar een nieuwe griepprik nodig. Zo kan uw lichaam elk jaar nieuwe afweerstoffen aanmaken. Meer informatie over de griepprik.

Indicatie voor de griepprik

De griepprik wordt gratis aangeboden aan kinderen en volwassenen die extra risico lopen om ernstig ziek te worden door griep (wat is griep?). Lees of download onze folder.

1. Mensen met longziekten en aandoeningen aan de luchtwegen, zoals astma, chronische bronchitis of longemfyseem;
2. Mensen met hartziekten, zoals mensen die een hartaanval gehad hebben, mensen die hartklachten hebben zoals hartritmestoornissen, of mensen die een hartoperatie hebben ondergaan;
3. Mensen met diabetes (suikerziekte); niet alleen mensen die insuline spuiten, maar ook de mensen die tabletten met bloedsuiker verlagende middelen slikken of een diabetesdieet volgen;
4. Nierpatiënten; vooral als de nieren door een ziekte niet goed werken (dus niet bij nierstenen);
5. Mensen met weinig weerstand door andere ziekten of door een medische behandeling; bijvoorbeeld mensen die recent een beenmergtransplantatie hebben ondergaan, mensen die met hiv zijn geïnfecteerd, mensen waarbij de milt is verwijderd (a-splenie), mensen met een auto-immuunziekte, mensen met leukemie (bloedkanker) en mensen die chemotherapie of bestraling ondergaan;
6. Kinderen vanaf 6 maanden tot 18 jaar die langdurig salicylaten gebruiken (bijvoorbeeld bij chronische darmaandoeningen);
7. Personen met een verstandelijke handicap die in een instelling wonen;
8. Personen met verminderde weerstand tegen infecties, bijvoorbeeld door levercirrose;
9. Verpleeghuisbewoners die niet vallen onder bovengenoemde categorieën;
10. Mensen van 60 jaar en ouder.

Voor deze mensen is het belangrijk dat zij jaarlijks tussen half oktober en half november de griepprik halen. Dat geldt ook voor vrouwen uit bovenstaande groepen die zwanger zijn. Er is geen reden om de griepprik dan over te slaan.

Griepprik bij kinderen

Kinderen tussen 6 maanden en 6 jaar oud die voor de eerste keer tegen griep gevaccineerd worden, krijgen 2 griepprikken (twee keer 1 volledige dosis), met een tussenperiode van 4 weken. Dit is nodig om het lichaam voldoende afweerstoffen tegen de griep aan te laten maken.

Voorkomen beter dan genezen

De griepprik verkleint de kans op griep. Griep kan voor mensen met specifieke medische aandoeningen en voor mensen van 60 jaar en ouder ernstige gevolgen hebben. Als u tot één van de hierboven beschreven groep behoort, krijgt u daarom het advies om de griepprik te halen. U ontvangt dan elk jaar een uitnodiging voor de jaarlijkse griepprik. De griepprik biedt niet altijd bescherming tegen griep. Wel is aangetoond dat het de kans op griep kleiner maakt. De griepprik kan gezondheidsschade voorkomen of beperken. Als u na de griepprik toch griep krijgt zal mogelijk,

1. de griep milder verlopen
2. de kans op complicaties, zoals een longontsteking, kleiner zijn
3. de kans kleiner zijn dat de aandoening die u al heeft, door de griep verergert

Griep voorkomen

Griep kan voorkomen worden. Dit betekent niet dat de kans op besmetting tot nul kan worden teruggebracht. Door onze preventieve tips op te volgen, kunt u het risico echter wel aanzienlijk verkleinen. 5 preventieve tips tegen griep
Griep wordt veroorzaakt door een griepvirus. Het virus verspreidt zich via druppeltjes snot, slijm en speeksel van geïnfecteerde mensen. Zo kunt u besmet raken door het virus in te ademen, wanneer iemand met griep in uw nabije omgeving hoest of niest. Dit kan ook gebeuren wanneer u iets aanraakt waarop de ziektekiemen zitten. Een hand of een deurknop bijvoorbeeld. Wanneer u daarna uw mond, neus of ogen aanraakt, kan het virus in uw lichaam terechtkomen en u ziek maken. Een verkoudheid wordt overigens op dezelfde manier verspreid. U kunt uzelf tegen griep wapenen, ofwel door uw afweersysteem een handje te helpen, ofwel door te voorkomen dat u in aanraking komt met het virus. Doe dit als volgt:

1. Haal ieder jaar een griepprik. Door dit vaccin maakt uw afweersysteem antistoffen tegen een aantal griepvirussen aan. Hierdoor bent u minder vatbaar voor griep;

2. Was uw handen regelmatig met water en zeep en raak uw neus, mond en ogen zo min mogelijk aan;

3. Zorg voor een goede hygiëne in uw huis. Maak vooral voorwerpen zoals deurklinken, de doorspoelknop van de wc en afstandbedieningen vaak schoon;

4. Ventileer uw huis goed om de verspreiding van een griepvirus via de lucht te beperken;

5. Zorg dat u in een goede lichamelijke conditie bent. Dit doet u door veel fruit en groenten te eten, voldoende te bewegen en genoeg te slapen.

Griep genezen

Als u besmet bent met griep, kunt u het één en ander doen om uw klachten te verminderen en het genezingsproces te versnellen. Dit zijn onze tips tegen veelvoorkomende griep klachten: 5 tips tegen klachten bij griep

1. Zorg voor veel (bed) rust en ziek helemaal uit. Uitzieken bij griep voorkomt dat u langdurig last blijft houden van vermoeidheidsklachten;

2. Zorg zoveel mogelijk voor een aangename en stabiele lichaamstemperatuur. Zo kan uw lichaam zijn energie optimaal gebruiken om het griepvirus onschadelijk te maken;

3. Neem eventueel een pijnstiller zoals paracetamol of aspirine tegen de koorts en hoofd- en/ of spierpijn;

4. Vermijdt sigarettenrook. Dit irriteert de slijmvliezen namelijk;

5. Neem contact op met uw huisarts wanneer u in de risicogroep zit voor mogelijke complicaties als gevolg van griep. Doe dit ook bij langdurige hoge koorts, benauwdheid en sufheid door griep.